Vì sao nhà xe phản ứng việc điều chuyển luồng tuyến ở Hà Nội?

Hai tháng từ khi Hà Nội điều chuyển một số luồng tuyến xe khách, hai cuộc bãi công với sự tham gia của hàng trăm xe đã xảy ra, bất chấp nỗ lực giải thích, thuyết phục của ngành chức năng thành phố và Bộ Giao thông Vận tải. Mới nhất là sự việc khoảng 100 xe tuyến Nam Định, Thái Bình xếp hàng trên cao tốc ngày 28/2, mang theo băng rôn kêu cứu.

Theo chủ trương có hiệu lực từ 2/1/2017, nhà xe chạy tuyến Nam Định, Thái Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An... phải chuyển từ bến Mỹ Đình (đường vành đai 3 Phạm Hùng, quận Nam Từ Liêm) sang đón trả khách tại bến Nước Ngầm (đường Giải Phóng, quận Hoàng Mai) - cửa ngõ phía Nam thành phố.

Nhà xe ở bến Mỹ Đình tập trung phản đối việc chuyển xe sang bến mới. Ảnh: Bá Đô

Doanh nghiệp vận tải cho rằng, việc thay đổi đầu bến đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh doanh của họ bởi bến Mỹ Đình nằm trong thành phố, gần nhiều trường đại học lớn và các khu đô thị mới, lượng khách có nhu cầu đi lại đông hơn rất nhiều so với cửa ngõ phía Nam.

Chuyển sang bến mới Nước Ngầm, tình hình kinh doanh của các nhà xe sa sút nghiêm trọng. Từ chỗ đầy khách, nay "mỗi xe xuất bến chỉ có 2-3 khách, riêng nhà xe của tôi mỗi tháng lỗ 18-20 triệu/xe, trong khi chúng tôi có 16 xe. Các nhà xe khác lỗ 30-40 triệu đồng/xe/tháng”, ông Phạm Văn Tuyên, chủ nhà xe tuyến Nam Định - Hà Nội phản ánh.

Do vắng khách, nhiều xe hoạt động cầm chừng, một số trả phù hiệu xe khách để hoạt động tự phát theo hình thức xe "dù" hoặc xe hợp đồng ngoài bến, gây mất trật tự an toàn giao thông.

Các nhà xe tập trung trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ ngày 28/2 

Với hành khách, nhiều người cho rằng họ phải di chuyển quãng đường rất xa để ra bến xe, trong khi phương tiện công cộng chưa thuận lợi, đã vậy xe buýt lại quy định khách không được mang hành lý cồng kềnh. 

Dịp Tết Nguyên đán, một lượng lớn hành khách là sinh viên và các gia đình đã quay lưng với loại hình vận tải liên tỉnh, dẫn đến tình trạng các bến xe bất ngờ vắng khách sau nhiều năm luôn đông đúc, quá tải. Thay vì đi xe ở bến, nhiều đại học đã thuê xe hỗ trợ sinh viên về quê, còn các gia đình rủ nhau thuê xe riêng.

Nhà ở Cầu Diễn (Nam Từ Liêm), mỗi lần về quê ở Ninh Bình, anh Hồng Thủy mất khoảng 100 nghìn mua vé xe khách và đi xe ôm từ nhà ra bến Mỹ Đình. Từ ngày thay đổi luồng tuyến, riêng tiền di chuyển ra bến xe ở cửa ngõ thành phố đã bằng với tiền vé Hà Nội - Ninh Bình. "Chi phí giờ đội lên gấp đôi nên Tết vừa rồi, gia đình tôi rủ thêm một vài gia đình nữa thuê xe riêng về quê, tiền tương đương mà lại được chủ động giờ giấc, đưa đón tận nhà", anh nói.

Các bến xe bất ngờ vắng khách dịp Tết nguyên đán 2017

Chủ trương điều chỉnh luồng tuyến xuất phát từ Quy hoạch chi tiết tuyến vận tải hành khách cố định liên tỉnh đường bộ toàn quốc đến năm 2020, định hướng đến 2030 của Bộ Giao thông (quyết định 2288), ban hành tháng 6/2015. Theo đó, luồng tuyến đến/đi từ các tỉnh, thành vào các bến xe Hà Nội được bố trí theo nhu cầu và theo hướng tuyến cũng như tính kết nối với mạng lưới giao thông. 

Các tuyến theo Quốc lộ 1, Quốc lộ 1B đi vào bến xe Gia Lâm; các tuyến đi theo hướng đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 6 đi vào bến xe Yên Nghĩa; các tuyến đi theo hướng Quốc lộ 32, cầu Thăng Long đi vào bến xe Mỹ Đình; các tuyến phía Nam theo hướng Quốc lộ 1, cao tốc Pháp Vân - cầu Giẽ vào bến Nước Ngầm, Giáp Bát.

Đến tháng 10/2015, Bộ Giao thông có quyết định 3848 điều chỉnh quyết định 2288, xác định việc bố trí luồng tuyến là "ưu tiên".

Cuối năm 2016, Sở Giao thông Hà Nội hiện thực hóa việc điều chuyển luồng tuyến xe khách liên tỉnh, áp dụng từ 2/1. 

Lãnh đạo Sở Giao thông Hà Nội cho hay, một trong những mục tiêu quan trọng của việc điều chuyển luồng tuyến là để giảm ùn tắc giao thông khu vực nội đô. 

Dù đồng thuận với chủ trương giảm áp lực giao thông cho Hà Nội, song nhiều nhà xe đề xuất giữ nguyên hiện trạng luồng tuyến hoạt động; chỉ điều chỉnh các tuyến mở mới. Không chỉ doanh nghiệp phản ứng mà các Sở Giao thông Nghệ An, Đăk Lăk, Hà Tĩnh… cũng kiến nghị xin tạm dừng điều chỉnh luồng tuyến vận tải liên tỉnh tại Hà Nội. 

Tuy vậy, lãnh đạo Sở Giao thông Hà Nội thể hiện quyết tâm với tuyên bố: “Nếu doanh nghiệp thấy thực hiện không đúng có thể kiện Sở”.

Giám đốc Sở Giao thông giải thích về chủ trương chuyển bến ngày 31/12/2016.

Sau 2/1, gần 700 nốt xe với hơn 20.000 chuyến/tháng bị điều chỉnh ở 3 bến xe lớn Mỹ Đình, Giáp Bát, Nước Ngầm, trong đó bến Mỹ Đình tác động lớn hơn cả đến doanh nghiệp và người dân. 

Trong cuộc họp sơ kết về nội dung này chiều 13/2, lãnh đạo Sở Giao thông Hà Nội cho hay với kết quả chỉ còn 5/630 nốt tuyến chưa điều chuyển, đây là “thành công quá lớn, đạt tỷ lệ hoàn thành trên 99%”.

Ít ngày sau cuộc họp sơ kết này, Thủ tướng đã giao Bộ Giao thông và UBND thành phố Hà Nội họp với các doanh nghiệp, xem xét việc điều chỉnh quy hoạch luồng tuyến, báo cáo Thủ tướng trước 10/3. 

Đoàn Loan